تامین منابع، تجهیزات و الزامات اجرای طرح پزشک خانواده و بیمه روستایی در استان‌های شمالی ایران: از تئوری تا عمل

  مقدمه : برنامه ملی پزشک خانواده و بیمه روستایی یکی از اصلاحات بزرگ نظام سلامت که از سال 1384 اجرا شده، مستلزم تأمین منابع و امکانات مورد نیاز می­باشد. این مطالعه به منظور بررسی کمیت منابع و الزامات اساسی تأمین شده در برنامه پزشک خانواده در استان­های شمالی ایران انجام گرفت.   مواد و روش­ها: مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بوده که در شش ماهه دوم 1391 انجام گرفت. 25 درصد مراکز مجری طرح پزشک خانواده و بیمه روستایی در سه استان گلستان، مازندران و گیلان، مجموعاً 139 مرکز از 552 مرکز مجری به صورت تصادفی سیستماتیک به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع­آوری داده­ها پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. داده­ها با استفاده از آزمون­های‌ کروسکال والیس و مجذور کای تحلیل شدند.   یافته­ها: از 139 مرکز مطالعه شده، 48 مرکز (5/34 %) داروخانه دولتی، 62 مرکز (6/44 %) داروخانه خصوصی داشتند که 72 مرکز (8/51%) از آنها از 279 قلم داروی کامل برخوردار بودند. 133 مرکز (7/95 %) واحد تزریقات و پانسمان، 84 مرکز (4/60 %) واحد بهداشت دهان و دندان و 42 مرکز (2/30 %) واحد فعال آزمایشگاه داشتند. 138 مرکز (3/99 %) حداقل یک دستگاه کامپیوتر سالم، 135 مرکز (1/97 %) حداقل یک کپسول اکسیژن دارای مانومتر سالم، 131 مرکز (2/94%) ترالی اورژانس، 129 مرکز (8/92 %) حداقل یک دستگاه فور سالم، 99 مرکز (2/71 %) حداقل یک نگاتوسکوپ سالم، 92 مرکز (2/66 %) ECG سالم داشتند. از 188 پزشک خانواده شاغل در مراکز مطالعه شده، 140 پزشک (5/74 %) اطاق (مطب) مستقل، 165 پزشک (8/87%) میز سالم اداری، 144 پزشک (6/76 %) اتوسکوپ سالم، 71 پزشک (8/37%) آفتالموسکوپ سالم، 131 پزشک (7/69 %) کامپیوتر سالم داشتند. میزان برخورداری بعضی از منابع و امکانات در استان­های شمالی ایران تفاوت معنی­دار وجود داشت ( 05/0 p< ).   نتیجه­گیری: نتایج نشان داد بعضی از امکانات و الزامات در تعدادی از مراکز مجری تأمین نشده است که برای تأمین آن باید اقدامات مؤثرتری به عمل آید.